Toetreden tot de maatschap: hoe gaat dat in zijn werk en waar moet u op letten?
Nadat u zich jarenlang hebt ontwikkeld in uw professie (bijvoorbeeld als tandarts of fysiotherapeut), is het moment eindelijk daar: de volgende stap in uw carrière. U wordt gevraagd toe te treden tot de maatschap. Spannend!
Als een aspirant-maatschapslid bij mij komt voor advies in deze situatie, dan vraag ik altijd de huidige maatschapsovereenkomst op bij de maatschap. Geregeld zijn de maatschapsovereenkomsten verouderd en/of vind ik de inhoud onvolledig. Daarnaast merk ik dat veruit de meeste aspirant-maatschapsleden weinig tot geen idee hebben, wat lid zijn van een maatschap inhoudt en waarom überhaupt voor deze rechtsvorm is gekozen.
De maatschap dankt zijn populariteit aan het feit dat de ‘maten’ op basis van gelijkwaardigheid voor langere tijd samenwerken en deze samenwerking binnen een vrije rechtsvorm te realiseren is: de wettelijke bepalingen omtrent de maatschap zijn summier en grotendeels van regelend recht, waardoor de inhoud van deze vorm van professionele samenwerking door de betrokken partijen kan worden bedacht en ingericht. Maten lopen niet aan tegen (notariële) oprichtingsvereisten, hebben vrijheid als het gaat om het maken van afspraken over besluitvorming, vertegenwoordigingsbevoegdheid en aansprakelijkheidskwesties. Bovendien zijn toetreding tot en uittreding uit de maatschap vrij gemakkelijk.
Aangezien samenwerking voor langere tijd beoogd is, dienen de afspraken in een maatschapsovereenkomst goed en duidelijk te zijn vastgelegd; tijdens deze lange samenwerking lopen de maten nu eenmaal aan tegen (on)verwachte situaties, zoals de toetreding van een nieuwe maat. Maar ook andere aspecten dienen goed te zijn vastgelegd; dat licht ik graag nader toe.
Afhankelijk van de situatie kan al een naam bestaan, zoals bij toetreding meestal het geval is. In het geval aspirant maten samen een nieuwe maatschap willen starten, is vaak een naam al bedacht al dan niet tezamen met een marketing-deskundige, die ook een plan heeft voor de bekendmaking en acquisitie.
Uiteraard dient u in de overeenkomst de aanvangsdatum te bepalen, alsook de duur van de maatschapsovereenkomst. Afhankelijk van de situatie, adviseer ik cliënten ofwel te kiezen voor een onbepaalde looptijd ofwel de maatschap voor een bepaalde tijd vast te leggen; daarna kan dan bepaald worden of de maten samen verder gaan of niet. Mocht het zover komen dat maten afscheid willen nemen van elkaar (bijvoorbeeld omdat de samenwerking niet bevalt), dan is deze einddatum een goed ijkpunt waar partijen naartoe kunnen streven. Hoe partijen dan uit elkaar kunnen gaan, dat zal later in deze blog uiteen worden gezet.
In de meeste maatschapsovereenkomsten is bepaald dat de maten ‘arbeid en vlijt’ inbrengen in de maatschap. Ik adviseer cliënten vast te leggen hoeveel uren iedere maat werkzaam is, wat iedere maat per maand verdient en het aantal vakantiedagen dat iedere maat jaarlijks geniet. Zijn nevenwerkzaamheden toegestaan? Bepaal wie welke ondernemerstaken uitvoert en maak afspraken over de daaraan te besteden tijd. Hoe wordt de winst verdeeld? Naar rato van eigen omzet of een evenredig deel?
Ook belangrijk: leg vast wat ieder der maten toekomt uit de maatschap; denk aan het percentage van de cliënten, aanwezige inventaris en eigendom van het praktijkpand. Bij een eventueel uiteengaan of overdracht is dan gemakkelijk te bepalen wie welk deel toekomt en welk deel dan voor een eventuele overdracht beschikbaar is.
Hoe komen besluiten c.q. beslissingen tot stand? Kan ieder van de maten zelfstandige grote beslissingen nemen of dient daarvoor een (absolute) meerderheid van de maten te worden verkregen? Wat zijn de consequenties als een van de maten zich niet houdt aan deze afspraken?
Wat gebeurt er als een maat ziek is? Vangen de overige maten dat gezamenlijk op of wordt een externe waarnemer ingeschakeld? Wie draagt dan de kosten voor deze externe waarnemer? Wat zijn de gevolgen voor de winstdeeluitkering van de zieke maat?
Wat gaat er gebeuren indien een maat blijvend arbeidsongeschikt is? Dient deze maat uit te treden of niet? Wat zijn dan de voorwaarden? Wat gebeurt er in het geval een maat komt te overlijden? Immers, indien niets geregeld is, komt dit aandeel toe aan de erfgenamen van de overleden maat, met alle gevolgen van dien, indien er niets geregeld is in de maatschapsovereenkomst.
Mocht een van de maten de samenwerking willen beëindigen, wanneer is dat dan mogelijk? Wanneer kan deze maat zijn aandeel dan opzeggen? In de maatschapsovereenkomst kan daarnaast worden bepaald dat de achterblijvende maten dan de verplichting hebben dit aandeel te nemen; op deze wijze heeft de opzeggende maat in ieder geval een garantie dat zijn aandeel wordt overgenomen tegen een nader te bepalen prijs. De wijze waarop de waarde wordt bepaald hieromtrent dient ook te zijn vastgelegd. Het is ook mogelijk schriftelijk te bepalen dat de achterblijvende maten al eerste de kans krijgen dit aandeel over te nemen.
Verstandig is het om ook vast te leggen hoe wordt afgerekend met langlopende verplichtingen.
Bovenstaande aspecten omvatten slechts een deel van de afspraken waarvan ik adviseer deze schriftelijk vast te leggen. Ik kan het niet vaak genoeg herhalen: maak deze afspraken wanneer de verhoudingen tussen de aspirant-maten goed zijn; op het moment dat de verstandhoudingen verslechteren, is het een stuk moeilijker tot eenduidige afspraken of een einde van de maatschap te komen.
Ik, Toine van Spanje, sta meer dan geregeld maatschappen en vakgroepen bij, zowel bij de totstandkoming van hun samenwerking als bij geschillen. Daarbij werk ik samen met de praktijkadviseurs van cliënten en stel ik in opdracht van hen maatschapsovereenkomsten en vakgroepdocumenten op en/of beoordeel ik deze overeenkomsten juridisch inhoudelijk.
Indien u voornemens bent een maatschapscontract of vakgroepdocument te sluiten en juridische bijstand wenst, neemt u dan vrijblijvend telefonisch contact op met mij? Dat kan via 06-23886576 of 035-6944833. E-mailen is ook mogelijk: toine@hameradvocaten.nl
