Onlangs heeft de rechtbank Noord-Holland zich gebogen over de vraag of het meenemen van leverworsten door een werknemer zonder daarvoor te betalen, gezien kan worden als diefstal en dus als dringende reden voor ontslag op staande voet. De omstandigheden in deze zaak, zoals het gedoogd beleid binnen het bedrijf ten aanzien van het meenemen van leverworsten, zorgden voor een interessante uitkomst.
Een ontslag op staande voet houdt in dat de arbeidsovereenkomst met onmiddellijke ingang wordt beëindigd vanwege een dringende reden. Voor een rechtsgeldig ontslag op staande voet moet er volgens artikel 7:677 BW sprake zijn van a) een onverwijlde opzegging van de arbeidsovereenkomst, b) een dringende reden en c) een onverwijlde mededeling van de dringende reden. Als dringende reden wordt beschouwd een gedraging die zodanig is dat van de werkgever niet gevergd kan worden om het dienstverband te laten voortduren. Volgens de wet kan bij diefstal sprake zijn van een dringende reden. De omstandigheden van het geval zijn hierbij erg belangrijk, zo blijkt maar weer uit de uitspraak van rechtbank Noord-Holland.
Op 3 mei 2024 heeft werknemer een aantal leverworsten mee naar huis genomen. Op 6 mei 2024 is werknemer op staande voet ontslagen. Dit ontslag is schriftelijk aan hem bevestigd. In de ontslagbrief staat onder meer dat werknemer na zijn dienst leverworsten heeft meegenomen in een plastic tas zonder te betalen. Werknemer kreeg per maand een bedrag van € 44 aan worstengeld. Verder staat er in de brief dat er regelmatig een krat aanwezig is waarin worsten zitten die personeelsleden gratis mogen meenemen. Op de desbetreffende dag stond er geen krat met worsten voor het personeel. Ook liggen er nooit tassen naast de personeelskrat, mocht deze aanwezig zijn. Kortom, volgens de werkgever had de werknemer van tevoren bedacht dat hij zonder betalen en zonder iets te zeggen worsten wilde meenemen en hiervoor een tas heeft meegenomen. Werknemer was vervolgens gezien toen hij de worsten mee naar huis nam.
Werknemer is vervolgens op 6 mei 2024 geconfronteerd met bovenstaande en heeft toen erkend de worsten mee te hebben genomen zonder te betalen. Werknemer zag dit niet als stelen. Volgens de werkgever was er sprake van een dusdanige beschaming van het vertrouwen van werkgever en dus werd werknemer op staande voet ontslagen.
Binnen het bedrijf kwamen diverse medewerkers naar voren met verklaringen die wezen op een gedoogd beleid. Een ex-collega van werknemer verklaart bijvoorbeeld dat er inderdaad weleens een krat met worst en leverwaren bij de hygiëniesluis staat zodat de collega’s hier iets van mee naar huis konden nemen. Vaak waren er worsten “over” na het verpakken of vanwege de THT-datum. Ook ontvingen werknemers vleeswaren van de dochteronderneming van werkgever om dezelfde redenen. De collega beschreef het als een extraatje voor het personeel.
De voormalig assistent bedrijfsleider verklaart dat leverworsten die niet meer verkocht konden worden vaak in een krat bij de uitgang van de hygiënesluis neergezet werden. Collega’s mochten dan worsten uit de krat die bij de uitgang van de hygienësluis stonden mee naar huis nemen. Dit ging al jaren zo bij werkgever. Hij zag werknemer als iemand die met hart en ziel zijn afdeling in goede banen heeft geleid. Dit hield ook in dat werknemer bepaalde welke worsten in de krat belandden.
De directie en het managementteam komen nooit op de werkvloer en weten dus ook niet hoe het op de werkvloer gaat. Daarentegen hebben de directeur en bedrijfsleider verklaard dat er nooit toestemming is gegeven om een krat met worsten bij de hygiëniesluis neer te zetten, ook niet bij misproductie. Hier zijn procedures voor en dit is volgens hen voor iedereen die werkzaam is bij werkgever, bekend.
De kantonrechter is van oordeel dat een dringende reden voor ontslag op staande voet ontbreekt. Het ontslag op staande voet is daarom niet rechtsgeldig.
Ontslag op staande voet is een laatste redmiddel (ultimum remedium) dat, gelet op de verstrekkende gevolgen, slechts gegeven mag worden als van de werkgever niet gevergd kan worden de arbeidsovereenkomst met de betreffende werknemer nog langer te laten voortduren. Bij de beoordeling van de vraag of van een zodanige dringende reden sprake is, moeten alle omstandigheden van het geval, in onderling verband en samenhang, in aanmerking worden genomen. Daarbij moet ook rekening worden gehouden met de persoonlijke omstandigheden van de werknemer en de gevolgen die een ontslag op staande voet voor hem zou hebben.
Volgens de kantonrechter is niet gebleken dat het meenemen van worsten zonder daarvoor te betalen niet was toegestaan. Uit de stukken en verklaringen was duidelijk geworden dat personeel op twee manieren worsten mee naar huis mocht nemen: door gebruik te maken van het zogenaamde worstengeld of door onverkoopbare worsten mee te nemen uit een krat dat bij de uitgang staat. Werknemer heeft kennelijk jarenlang bepaald welke worsten er in het weggeefkrat geplaatst mochten worden. Hoewel dit in beginsel niet aan werknemer was, was er een gebruik ontstaan met instemming van zijn (voormalig) leidinggevende. Het is jarenlang gebruik en gedoogd geweest dat deze worsten gratis door werknemers meegenomen mochten worden. Hoewel werkgever anders heeft verklaard, is onvoldoende gebleken dat zij op de hoogte was van de werkelijke gang van zaken op de werkvloer.
Daarbij nam de kantonrechter in aanmerking dat werknemer heeft toegelicht dat er op de werkvloer overal kratten stonden en dat de kantonrechter niet is gebleken dat werknemer worsten stiekem meenam. Er waren geen duidelijke regels omtrent het wel of niet meenemen van worsten en wie daarover mag en mocht beslissen. Er was in andere woorden een gebrek aan een eenduidig, transparant en voor de werknemers ook kenbaar beleid. De diefstal is dus niet vast komen te staan.
Ook was er door de werkgever geen rekening gehouden met de persoonlijke omstandigheden van werknemer bij het geven van het ontslag op staande voet (lang en vlekkeloos dienstverband, leeftijd, financiële gevolgen van het ontslag etc.).
Voor een rechtsgeldig ontslag op staande voet wegens diefstal worden dus strenge eisen gesteld. Een ontslag op staande voet is immers erg ingrijpend. De loonbetaling stopt onmiddellijk, de werknemer heeft geen recht op transitievergoeding en WW-uitkering én de werkgever kan zelfs nog een schadevergoeding van de werknemer claimen. Het is daarom ook verstandig om gelijk contact op te nemen met een ervaren arbeidsrechtadvocaat als je op staande voet ontslagen bent. Het aanvechten van ontslag op staande moet binnen twee maanden gebeuren.
Kicky Hamer en Thyrsa Buskop behandelen bij ons op kantoor de arbeidsrechtzaken. Kicky Hamer is iedere werkdag bereikbaar op 0610919446 of per e-mail via kicky@hameradvocaten.nl. Thyrsa Buskop is iedere werkdag bereikbaar op 0637597741 of per e-mail via thyrsa@hameradvocaten.nl
