Als je gehoord wordt als verdachte, heb je het recht om te zwijgen. Dit is één van de belangrijkste rechten die een verdachte heeft. Let wel op, zwijgen is iets anders dan ontkennen. Het zwijgrecht is een voortvloeisel uit het Nemo tenetur beginsel, oftewel dat niemand gehouden is mee te werken aan zijn eigen veroordeling.
Wat zijn echter de voor- en nadelen van het gebruik maken van het zwijgrecht?
Het belangrijkste voordeel van het gebruik maken van het zwijgrecht, is dat de omstandigheid dat je weigert een verklaring af te leggen of een bepaalde vraag te beantwoorden niet tot het bewijs kan bijdragen.
Het belangrijkste voordeel van het gebruik maken van het zwijgrecht, is dat de omstandigheid dat je weigert een verklaring af te leggen of een bepaalde vraag te beantwoorden niet tot het bewijs kan bijdragen. Een rechter mag je in principe niet veroordelen omdat je zwijgt. Ook mag een rechter het zwijgen niet als een bewijsmiddel gebruiken.
Er is echter wel één belangrijke uitzondering op het hier voor genoemd voordeel: “Onder omstandigheden kan het zwijgen van verdachten een niet langer houdbare positie worden, namelijk indien feiten en omstandigheden zodanig wijzen op betrokkenheid van een verdachte bij een aan hem/haar verweten feit, dat enige verklaring, in welke vorm dan ook, van verdachte verlangd mag worden.” [1] Als de feiten dus schreeuwen om een verklaring, kan het soms slim zijn om wel een verklaring te geven en je dus niet te beroepen op je zwijgrecht.
Tevens kan zwijgen nadelig zijn voor de strafmaat. Mocht de rechter tot een bewezenverklaring komen (en je dus schuldig vinden), dan zal hij een straf moeten bepalen. Hiervoor kijkt een rechter naar de ernst van het feit en de persoon van de verdachte. Heb je het hele proces gezwegen, dan kan je een hogere straf krijgen.
Heb je in voorlopige hechtenis gezeten en ben je vervolgens vrijgesproken, dan kan je doorgaans een vergoeding claimen voor de tijd die je onterecht vast zat. Dit kan anders zijn als je het gehele proces gezwegen hebt. Sommige rechtbanken hebben weleens de neiging een vergoeding te weigeren als je gezwegen hebt.
Er is één groot voordeel bij het gebruikmaken van het zwijgrecht; de rechter komt moeilijker tot een bewezenverklaring. Er zijn echter ook een aantal nadelen aan het zwijgrecht, zoals een mogelijk hogere straf en een lagere vergoeding bij onterecht voorlopige hechtenis.
Wanneer je wil weten of het verstandig is om gebruik te maken van het zwijgrecht, neem dan contact met ons op. Michiel Schimmel is gespecialiseerd in strafzaken. Een enkel telefoontje kan veel strafrechtelijke ellende voorkomen.
