Recent deed de rechtbank in Utrecht (ECLI:NL:RBMNE:2024:7062) uitspraak waarbij de vader in de kosten van die procedure aan de zijde van de moeder werd veroordeeld, onder meer nu vader stukken valselijk had opgemaakt. Proceskosten zijn een belangrijk aspect van iedere juridische procedure.
De grondslag van een proceskostenveroordeling
in het familierecht
In het Nederlandse rechtssysteem geldt in civiele zaken doorgaans het uitgangspunt dat de verliezende partij wordt veroordeeld in de proceskosten (artikel 237 Rv). In het familierecht ligt dit echter genuanceerder. De aard van familierechtelijke geschillen, die vaak persoonlijke en emotionele belangen betreffen, maakt dat rechters doorgaans kiezen voor een ‘compensatie van kosten’, waarbij iedere partij de eigen kosten draagt.
Uitzonderingen op de regel ‘ieder draagt zijn
eigen kosten’
Hoewel de kostencompensatieregel de norm is, zijn er uitzonderingen. Rechters kunnen besluiten een partij te veroordelen in de proceskosten als sprake is van onredelijk procederen, misbruik van procesrecht of als een partij onnodig kosten heeft veroorzaakt. Denk bijvoorbeeld aan een ouder die herhaaldelijk procedures start zonder nieuwe feiten of gronden, of bewust vertragingstactieken inzet.
Verschillen tussen familierecht en civiel recht
Een belangrijk verschil met het algemene civiele recht is dat familierechtelijke procedures vaak niet puur financieel of zakelijk van aard zijn, maar draaien om persoonlijke relaties en het welzijn van kinderen. Dit zorgt voor een minder strikt kostenregime. In civiele zaken is de ‘verliezer betaalt’-regel veel sterker verankerd, terwijl in het familierecht meer ruimte is voor rechterlijk maatwerk.
Conclusie
Proceskosten in het familierecht kennen hun eigen dynamiek, waarbij de rechterlijke vrijheid en de aard van de geschillen een grote rol spelen. Hoewel kostencompensatie de norm is, kunnen uitzonderingen leiden tot veroordelingen. Een goede voorbereiding en realistische inschatting van de juridische positie zijn daarom essentieel.
Titus Bouman behandelt bij ons op kantoor de personen- en familierechtzaken. Je kan gerust en geheel vrijblijvend contact met hem opnemen via titus@hameradvocaten.nl of via 035 6 44 8 33
