Deze vraag speelde enige tijd geleden in een zaak van mij. Toen ik hierover de jurisprudentie in dook, bleek dat deze vraag genuanceerder ligt dan men in eerste instantie zou vermoeden. Aangezien de feestdagen en de daarbij, tenminste in Het Gooi, behorende alcoholconsumptie eraan komt, kan het geen kwaad enig licht hierover in de donkere dagen te scheppen. Het gaat in deze blog over het onder invloed besturen van een voertuig (en dus niet over bijvoorbeeld openbaar dronkenschap), waarbij ik bij een aantal voertuigen zal toelichten hoe de vork in de steel zit.
Artikel 8 lid 1 WVW 1994 luidt: “Het is een ieder verboden een voertuig te besturen, als bestuurder te doen besturen of als begeleider op te treden, terwijl hij verkeert onder zodanige invloed van een stof, waarvan hij weet of redelijkerwijs moet weten, dat het gebruik daarvan — al dan niet in combinatie met het gebruik van een andere stof — de rijvaardigheid kan verminderen, dat hij niet tot behoorlijk besturen of tot behoorlijk te begeleiden in staat moet worden geacht.”
Er staan verder in artikel 8 allerlei toelichtingen welke promillages al dan niet toegestaan zijn (al dan niet met verwijzing naar lagere wetgeving), echter is de kern van het plaatje dat je niet zodanig onder invloed mag zijn dat de rijvaardigheid verminderd wordt. Voor de geïnteresseerden; voor bestuurders van een voertuig is de grens 220 microgram per liter uitgeademde lucht (of 0,5 promille per liter bloed). Dit is het equivalent van twee standaard eenheden drank bij een man. [1] Bij beginnend bestuurders van een motorvoertuig waarvoor een rijbewijs vereist is, is dit lager, te weten 88 microgram aka 0,2 promille.
Dit is echter redelijk algemeen bekend. Interessanter wordt het als het “bestuurder” begrip nader bekeken wordt. Dit zal ik per voertuig doen, aan de hand van rechtspraak hierover.
Het is strafbaar om onder invloed van alcohol en/of drugs te fietsen. Hierover bestaat bij sommigen nog de mythe dat dit niet strafbaar zou zijn. Ik denk dat deze mythe ontstaan is doordat de politie hier nauwelijks op handhaaft. Echter, laat de politie je blazen en komt daar een te hoog promillage uit, dan ben je nog steeds figuurlijk de sjaak.
Wat moet je dan doen als je met een slok op naar huis wil gaan met de fiets? In dat geval kun je het beste lopen met de fiets in de hand. Als je loopt met de fiets in de hand, word je in principe niet gezien als bestuurder, maar als voetganger.
In 1987 was er iemand die dronken aan het steppen was op de fiets, ook hier werd echter korte metten meegemaakt; ook als men stept op de fiets, ben je bestuurder (en dus strafbaar). De crux zit hem volgens de Advocaat-Generaal in het volgende: “Wie op een fiets gaat zitten en door spierkracht bewerkstelligend, dat deze zich in beweging zet, fungeert als bestuurder daarvan. Of hij daarbij de pedalen bedient lijkt mij niet van belang, evenmin als het functioneren van een motor voor het besturen van een motorrijtuig doorslaggevend is. (…) Slechts wanneer de fietser zich niet meer op het vehikel bevindt, maar dit, er naast lopende, voortduwt is hij een voetganger geworden.”
Dan de vraag hoe dit met de snorfiets en of scooter zit. De rechtspraak hierover is erg casuïstisch. Een arrest van het Gerechtshof Amsterdam lijkt de indruk te wekken dat onder andere relevant is of de motor al dan niet draait. In die zaak ging het over iemand die de scooter aan de hand had, zonder motor aan. Het Gerechtshof oordeelde, in weerwil tot de wens van het openbaar ministerie, dat het lopen met de snorfiets aan de hand geen bestuurderschap oplevert.
Het Gerechtshof zegt over deze problematiek in dat arrest; “En daarmee keert het hof terug naar zijn vooropstelling dat het antwoord op de vraag of een persoon als ‘bestuurder’ in de zin van artikel 1, eerste lid onder n en artikel 8 WVW kan worden aangemerkt, afhangt van de feiten en omstandigheden van het geval. Gelijke gevallen als het onderhavige heeft het hof in de jurisprudentie niet gevonden. Het ernaast lopend voortduwen van een snorfiets kwalificeert naar het oordeel van het hof niet als besturen in de zin van de WVW. Dat de verdachte (mogelijk, het dossier rept daarover niet) het stuur van die snorfiets en/of het zadel vasthad en daardoor de voortbeweging en rijrichting van die snorfiets beïnvloedde, maakt dat niet anders. Die door het openbaar ministerie voorgestane benadering zou immers ertoe leiden dat een ieder die een (snor)fiets aan de hand meevoert, als bestuurder daarvan zou gelden. Dat kan niet de bedoeling van de wetgever zijn geweest. De verdachte was naar het oordeel van het hof gezien de concrete feiten en omstandigheden zoals genoemd geen ‘bestuurder’ in de zin van de WVW, maar – indachtig de hiervoor weergegeven conclusie van advocaat-generaal Remmelink – een voetganger.”
Het hof wekt de indruk in dit arrest waarde te hechten of de motor al dan niet gestart is. Er worden door het Openbaar Ministerie allerlei zaken aangehaald van bestuurders van motorfietsen en auto’s die hun motor reeds gestart hadden en aanstalten maakte te gaan rijden. In die gevallen oordeelde de rechter dat er wel sprake was van bestuurderschap. Of dit echter ook het geval is met snorfietsen en bromfietsen, is (nog) niet geheel duidelijk.
Als men loopt met een fiets, scooter of bromfiets zonder gestarte motor, is men in principe geen bestuurder als in artikel 8 Wegenverkeerswet. Of dit wel het geval is als de motor wel gestart is, is nog niet geheel duidelijk. Ik zou echter hier het zekere voor het onzekere nemen en de motor niet starten.
Mochten er vragen zijn hierover, dan kunt u het beste contact opnemen met Michiel Schimmel via michiel@hameradvocaten.nl of 035 69 44 8 33.
