Aan het begin van een politieverhoor wordt de verdachte vaak medegedeeld waarvan hij verdacht wordt. Dit gaat vaak als volgt “je wordt verdacht van mishandeling, begrijp je wat dat betekent?” waarop de verdachte dikwijls antwoord “ja, natuurlijk” en het verhoor vervolgens van start gaat. Ik vraag me dan altijd af of de verbalisanten en de verdachte eigenlijk wel weten wat de term mishandeling betekent.
Bijna iedereen heeft een beeld bij het woord mishandeling. Echter is het alles behalve duidelijk. Is bijvoorbeeld water over iemand heen gooien mishandeling, of moet er echt fysiek geweld (duwen, slaan schoppen etc) gebruikt worden om te spreken van mishandeling? Aan de hand van een recent arrest van deze week, licht ik dit toe.
De zaak ging over het volgende. Een vrouw had ruzie met haar buurvrouw, die haar in het verleden reeds bedreigd had. Dit liep dermate uit de hand dat de buurvrouw het latere slachtoffer ziet op een parkeerplaats, haar klemrijd en vervolgens een fles urine over haar gooit. De verdachte gaat in cassatie en voert daarbij aan dat de bewezenverklaring ontoereikend is gemotiveerd, meer specifiek wordt gesteld dat de tenlaste gelegde mishandeling een fysieke uitwerking moet hebben op het lichaam van het slachtoffer.
De wettekst van artikel 300 van het Wetboek van Strafrecht luidt:
“Mishandeling wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste drie jaren of geldboete van de vierde categorie.”
In de wet wordt de term mishandeling aldus niet nader toegelicht. Hieruit kan dus niet 1-2-3 worden afgeleid wat nu precies strafbaar is. De advocaat-generaal stelt in de conclusie dat louter “emotioneel leed” niet onder mishandeling valt, maar wel gedragingen die “ander leed” opleveren, waaronder verstaan moet worden het teweegbrengen van een “min of meer hevige onlust veroorzakende gewaarwording in of aan het lichaam. Duidelijk is dus dat puur emotioneel leed onvoldoende is om van mishandeling te spreken.
De AG leidt daaruit af dat een gedraging die lichamelijk contact met het slachtoffer inhoudt (en tot een gewaarwording in of aan het lichaam leidt) onder omstandigheden als mishandeling kan worden beschouwd indien deze gedraging bij het slachtoffer hevig lichamelijk onlust, zoals bijvoorbeeld nat en koud of benauwd worden, tot gevolg heeft.
De Hoge Raad doet het (zoals bijna altijd) iets simpeler dan de AG en stelt:
2.3 Onder ‘mishandeling’ in de zin van art. 300 Sr moet worden verstaan het opzettelijk aan een ander toebrengen van lichamelijk letsel of pijn, het opzettelijk benadelen van de gezondheid alsmede – onder omstandigheden – het bij een ander teweegbrengen van een min of meer hevige onlust veroorzakende gewaarwording in of aan het lichaam, een en ander zonder dat daarvoor een rechtvaardigingsgrond bestaat (vgl. HR 9 september 2014, ECLI:NL:HR:2014:2677).
2.4 Het Hof heeft onder meer vastgesteld dat de verdachte de inhoud van een fles urine over [slachtoffer] heen heeft gespoten, dat deze penetrant ruikende urine over het gezicht, de haren en het shirt en in de mond van [slachtoffer] is gekomen en dat [slachtoffer] ten tijde van het opnemen van de aangifte nog steeds misselijk was. Het hierop gebaseerde oordeel van het Hof dat de verdachte aldus een min of meer hevige onlust veroorzakende gewaarwording, zoals hiervoor bedoeld, teweeg heeft gebracht en dat zij [slachtoffer] heeft mishandeld, is toereikend gemotiveerd.
Conclusie: Het mishandelingsbegrip ex artikel 300 Sr is significant groter dan men aanneemt. Waar men nog weleens wil aannemen dat zichtbaar fysiek letsel (zoals wonden, blauwe plekken) of pijn noodzakelijk is, moet dit breder getrokken worden.
Mocht je verdacht zijn van mishandeling, of naar aanleiding van deze blog menen dat je mishandeld wordt, dan kunt u altijd contact met ons opnemen via 035 69 44 8 33. Als u verdacht wordt van mishandeling, dan kunt u het beste contact opnemen met Michiel Schimmel, als u slachtoffer bent van mishandeling, dan kunt u het beste contact opnemen met Kicky Hamer.